Jaren geleden passeerde ik op de snelweg een kantoorgebouw waarop een lichtgevende heilwens was aangebracht. Het gebouw was van een verzekeraar. Er stond op: ‘Wij wensen iedereen een gelukkig nieuwjaar’. Mooi, dacht ik, dat kan iedereen in zijn zak steken. Maar wordt iemand hier echt gelukkiger van?
Sindsdien vallen me steeds meer kerst- en nieuwjaarswensen op die zonder duidelijke afzender en zonder geadresseerde doelloos de oneindige ruimte in worden geslingerd. De e-cultuur draagt daaraan bij maar eerlijk is eerlijk: wie een onpersoonlijke feestdagenwens wil sturen kan dat heel goed in print doen.
Zo krijg ik elk jaar een stapeltje kerstkaarten van bedrijven die ooit iets voor me hebben gedaan. Al of niet met full colour sneeuwlandschap en zwart ingedrukte bedrijfsnaam haal je ze uit de envelop zonder een spoor te ontdekken van de persoon die je zoveel goeds toewenst. Vaak bestaat die persoon ook niet omdat de verlener van de toenmalige dienst alweer bij een ander bedrijf werkt of voor zichzelf is begonnen. De boodschap is dan vooral dat de afzender zijn relatiebestand niet up-to-date houdt.
Toch is zelfs zo’n losse flodder in print altijd nog effectiever dan een kerst-email of facebookpost namens het bedrijf. Niet in de zin dat iemand zich werkelijk gelukgewenst voelt, maar door dat ándere resultaat: dat de geadresseerde even aan de afzender denkt, en dat is toch de dubbele agenda van een bedrijfswenskaart. De ontvanger moet het als attentie ervaren, de afzender komt heel even in het licht te staan als brenger van die attentie. Dat licht schijnt langer bij een papieren kaart, want die komt altijd wel een tijdje op een bureau of vensterbank te staan, of aan een prikbord of lint te hangen waar ook anderen er kennis van nemen. Van een heilwens per mail of social media kan dat niet worden gezegd.
Dezer dagen zag ik vaak fraaie emails passeren met goede wensen en allerlei verrassende effecten onder de klik. De afzender van een mail is haast altijd een persoon. Dat komt in de buurt van een getekende kerstkaart maar het bereikt maar één ontvanger, is veel vluchtiger en de – letterlijke – persoonlijke touch van een handtekening ontbreekt.
De socialmediavariant is de minst effectieve. Op Facebook zag ik een post van een bekende uitgever met als kop ‘Seasons Greetings’ en daaronder een tekstje over de activiteiten van het bedrijf. Een collega in het communicatievak twitterde diezelfde woorden, plus een link naar een Youtube-filmpje met vuurwerk en de verzekering dat men ook komend jaar graag opdrachten voor mij zou willen uitvoeren. Helemaal van deze tijd maar zo onpersoonlijk als een loden deur, dus niet goed voor het imago van de afzender.
Doe zoiets op elk moment van het jaar maar niet met de feestdagen, zou mijn advies zijn. Of helemaal niet.
Eigenlijk kan je wel zeggen dat iedere heilwens die door de handen is gegaan van één mens van vlees en bloed en gericht is aan een andere, de bestaande relatie tussen die twee even doet opgloeien. En ook dat elke seizoenswens waar dat persoonlijke element aan ontbreekt, verspilde energie is en misschien nog wel erger: een indruk van nonchalance en gemakzucht achterlaat.