Gisteren beroofde een vader in Schoonloo zijn drie kinderen en zichzelf van het leven. Vreselijke berichten zijn dat. Echt vreselijk. Maar wat mij nu in het bijzonder opviel was dat het NOS-Journaal sprak van een ‘gezinsmoord’.

Ik kende dat woord niet, en het trok des te meer mijn aandacht omdat bij suïcide vaak wordt gepleit voor het woord zelfdoding in plaats van zelfmoord, dat afkeurend zou klinken. Ik houd niet van bewust nagestreefde aanpassingen aan de taal, en zeker niet als daar speciaal gecreëerde onderdelen als ‘doding’ aan te pas moeten komen. Daarom kon ik me er maar moeilijk toe zetten om over zelfdoding te spreken.

Maar vandaag werd dus in het NOS-Journaal het woord moord juist weer gebruikt op een manier die voor mij in elk geval nieuw was. We kenden tot nu toe de woorden gezinsdrama en familiedrama. Samen hadden die gisteravond 328.000 hits op Google. Gezinsmoord en familiemoord telden er ieder ongeveer 12.500 dus samen 25.000 en de volgende ochtend 45.400, welke groei alleen was toe te schrijven aan de gezinsvariant.

Op de avond van ‘Schoonloo’ was het door het Journaal gebruikte gezinsmoord dus inderdaad relatief nog vrij zeldzaam. De oudste hit die ik vond was van juni 2009. Het woord is dus niet pas gisteren uitgevonden. Toch bleek ruim de helft van de hits er pas in de laatste 24 uur bijgekomen, dus naar aanleiding van het drama in Schoonloo. En dat aantal is dus in het etmaal daarna nog weer eens over de kop gegaan. Als dat zo doorgaat zal binnenkort het woord gezinsdrama geheel zijn overschaduwd door een meer veroordelend geladen opvolger.

Ik zou dat jammer vinden, want ik zei al dat ik onze taal niet graag in dienst gesteld zie van allerlei vergankelijke waardeoordelen. Dat laatste moet hier aan de hand zijn, want bij dit tempo kan er geen sprake zijn van geleidelijk inslijten. Dit is echt de invloed van de media – ik denk van het Journaal, maar dat komt natuurlijk ook doordat ik het daar voor het eerst hoorde. Volgende vraag: toeval of opzet?

Een jonge redacteur zou onnadenkend ‘gezinsmoord’ ingetypt kunnen hebben in plaats van het gangbare ‘gezinsdrama’, en na hem of haar zou iedereen dat klakkeloos overgenomen kunnen hebben. Waarschijnlijker lijkt, dat iemand heeft gevonden dat het gangbare woord drama de dader teveel als medeslachtoffer schetst en niet genoeg duidelijk maakt dat hij niet deugt. En dat die iemand heeft voorgesteld om de terminologie te veranderen, of het misschien gewoon heeft gedaan. Als dat klopt, is het een nieuw voorbeeld van wat ik eerder framing by naming noemde: het oordeel over iets beïnvloeden door er een (andere) naam aan te geven. Ik zou willen dat media als het Journaal zich daar terughoudend in opstellen.