De waarheid moet je nooit retoucheren, ook niet voor het goede doel

‘Onze activisten zitten onterecht vast voor het beschermen van de Noordpool.’ Zo beschreef vandaag een woordvoerder van Greenpeace het lot van de opvarenden van de Arctic Sunrise in het Russische Moermansk. Hier klopt iets niet. Voor het beschermen van een werelddeel wordt niemand vastgezet, zelfs niet onterecht.

Greenpeace is vaak goed bezig. Voor een schone wereld, een goed milieu, het voortbestaan van bedreigde dieren, kortom dingen waar je haast niet tegen kan zijn. De organisatie beschikt dan ook over een enorme goodwill, ook bij de activiteiten van de Arctic Sunrise in de Noordelijke IJszee. Greenpeace wil dat ook graag, en presenteert haar informatie rond de actie zo dat die steun daardoor niet wordt bedreigd. Misschien begrijpelijk, maar toch gevaarlijk.

De activisten, althans een aantal van hen, werden immers niet opgepakt omdat ze ‘de Noorpool beschermden’. Ze werden gearresteerd omdat ze zich zonder toestemming toegang verschaften tot een Russisch boorplatform en daarbij aankondigden zich op een lang verblijf voor te bereiden. Zie wat persbureau Novum daarover op gezag van Greenpeace destijds meldde. Dat dat gebeurde onder het vaandel van een doel dat in grote delen van de wereld als goed wordt beschouwd, verandert niets aan de wederrechtelijkheid van de actie. Sympathiek of niet, de Russische kwalificatie ‘piraterij’ voor die actie zou heel wel juridisch houdbaar kunnen blijken.

En dat is precies waar de communicatie van het verder toch behoorlijk professioneel opererende Greenpeace de fout in gaat. Want naarmate de verontwaardiging over het Russisch handelen ‘in strijd met het internationaal zeerecht’ groeit, wordt consequenter gezwegen over wat de activisten daar nu eigenlijk deden. Ze waren ‘vreedzaam aan het demonstreren’, volgens de website van Geenpeace. Of ze waren ‘de Noordpool aan het beschermen’. Of ze zitten in de cel ‘omdat ze zich zorgen maken om de Noordpool’. In de tekst bij de petitie aan de Russische ambassadeur in Nederland is zelfs de hele beklimmingsactie weggeretoucheerd: ‘Het is 18 september, Greenpeace actievoerders varen in rubberboten naar een gammel boorplatform van oliebedrijf Gazprom in het kwetsbare Noordpoolgebied. De Russische kustwacht […] slaat dan toe: twee actievoerders worden onder dreiging van geweld opgepakt en meerdere waarschuwingsschoten worden afgevuurd.’

In elke oorlog is het eerste slachtoffer de waarheid, wordt wel eens gezegd. In deze vreedzame oorlog blijkbaar ook, maar voor de geloofwaardigheid van Greenpeace is dat slecht. Als ik zie dat de organisatie in zijn beschrijving van de gebeurtenissen in de IJszee cruciale onderdelen weglaat, hoe weet ik dan dat ze dat niet ook doet met een rapport waarin ze de gevaren schetst van het boren naar olie in het poolgebied?